Γεννήθηκα στη Θεσσαλονίκη. Στη δεκαετία του '90, σπούδασα για 4 έτη στο Παιδαγωγικό τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης στη ΡΟΔΟ. Από το 1999, δουλεύω ανελλιπώς μόνο σε Δημοτικά σχολεία. Απολαμβάνω την καθημερινή επικοινωνία με τα παιδάκια. Στο δεύτερο σπίτι τους...

Πέμπτη 12 Νοεμβρίου 2020

Καραντίνα: από πού προέρχεται η λέξη;

Αναζητώντας τις απαρχές της λέξης «καραντίνα»:


Η λέξη προέρχεται από την ιταλική φράση «quarantina giorni» (σαράντα μέρες) και αναφέρεται στο χρονικό διάστημα των σαράντα ημερών, κατά το οποίο τα βενετικά πλοία που έρχονταν από χώρες που είχαν πανούκλα, παρέμεναν σε καραντίνα στ’ ανοιχτά της θάλασσας, πριν πλησιάσουν την Βενετία.
Ο όρος γεννήθηκε στη Μεσόγειο την εποχή της Αναγέννησης, όταν οι αρχές επέβαλλαν σε κάθε πλοίο που ερχόταν από περιοχές, όπου υπήρχε μεταδοτική νόσος να μένει σαράντα μέρες στα ανοιχτά, συνηθέστερα σε κάποιο κοντινό ξερονήσι ή σε ερημική παραλία) και μόνο μετά την παρέλευση των σαράντα ημερών, να μπορεί να ελλιμενίζεται.
Σύμφωνα με τις πηγές, το καθεστώς αυτό της απαγόρευσης εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στην πόλη της Ραγούζας, το σημερινό Ντουμπρόβνικ, τον 14ο αιώνα, όταν η πανδημία της πανούκλας, ο «Μαύρος Θάνατος», είχε εξολοθρεύσει το 30% του πληθυσμού της Ευρώπης. Αρχικά, η απαγόρευση ήταν για 30 μέρες, αλλά το 1448 η Ενετική Γερουσία την παρέτεινε σε 40 μέρες και από τότε γεννήθηκε ο όρος. Λένε πως η βουβωνική πανώλη είχε κύκλο 37 ημερών από τη μετάδοση έως τον θάνατο, οπότε η καραντίνα των 40 ημερών ήταν αποτελεσματικός τρόπος για να εμποδιστεί η μετάδοσή της.

Η λέξη καραντίνα απαντάται στη γνωστή νουβέλα «Βαρδιάνος στα σπόρκα» του Παπαδιαμάντη, όπου και διαβάζουμε:
…ἤρχισεν εὐθὺς νὰ διηγῆται, χαρτὶ καὶ καλαμάρι, εἰς τὴν θεια-Γερακίναν, ὅσα ἐγνώριζε, κατὰ τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον ἀκριβῆ. Ἐπειδὴ ἡ χολέρα ἐθέριζε κόσμον εἰς τὰ μέρη τῆς Τουρκιᾶς, ἡ ἑλληνικὴ Κυβέρνησις εἶχε διατάξει νὰ γίνεται αὐστηροτάτη ἡ καραντίνα. Ἐκτὸς τοῦ ὑπάρχοντος λαζαρέτου εἰς τὴν νῆσον, διετάχθη νὰ γίνῃ προσωρινὸν ἔκτακτον λαζαρέτον ἡ ἐρημόνησος Τσουγκριᾶς, ἀνατολικομεσημβρινῶς κειμένη, παρὰ τὸ στόμιον τοῦ λιμένος. Τὸ ἔκτακτον τοῦτο λαζαρέτον ὠνόμαζόν τινες λοιμοκομεῖον, ἐνῷ τὸ ἄλλο, τὸ σύνηθες, ἦτο λοιμοκαθαρτήριον. Εἰς τὸ λοιμοκομεῖον θὰ ἔμενον τὰ πλοῖα καὶ οἱ ἐπιβάται εἰκοσιμίαν ἡμέρας, εἰς τὸ λοιμοκαθαρτήριον ἄλλας ἕνδεκα. Τὸ ὅλον τριανταδύο ἡμέρας καραντίνα.